เคล็ดลับเลี้ยงดูลูกน้อย 2

ดนตรีเป็นเครื่องมือให้ลูกเรียนรู้ทางประสาทสัมผัสมาเป็นการเรียนรู้แบบลงมือทำมากขึ้น และพัฒนาการด้านร่างกายก็พร้อมเกือบเต็มที่ สามารถควบคุมแข้งขา กระโดดโลดเต้นได้อย่างใจ สามารถจับจังหวะของดนตรี อีกทั้งเสียงเพลงยังสร้างความสนุกและสุนทรียภาพในจิตใจ เสียงเพลงจึงเป็นเครื่องมือในการกระตุ้นพัฒนาการอย่างครบถ้วน

หาของเล่นที่มีเสียง เช่น ของเล่นประเภทเคาะ หรือแบบเขย่าแล้วมีเสียง เช่น กลองใบเล็ก ลูกแซค เลือกที่ไซส์เล็กขนาดเหมาะมือลูก

วัยเริ่มหัดพูดควรสอดแทรกการร้องเพลงไปพร้อมๆ กับการหัดพูด ลูกจะสามารถจับจังหวะเพลง ฮัมเพลงตามจังหวะ ร้องเป็นคำคล้องจอง แถมท่าทีประกอบเพลงด้วยจะสนุกมากเลย

อัดเทปเสียงร้องของลูกให้ลูกฟัง เขาจะรู้สึกตื่นเต้นกับเสียงที่ได้ยิน กระตุ้นให้อยากส่งเสียงร้อง

ร้องเพลงที่มีเนื้อร้องประกอบกิจวัตรประจำวัน ทำให้เด็กสนุกมากขึ้น เช่น อาบน้ำ แปรงฟัน

ช่วงวัยนี้ลูกจะเริ่มเป็นตัวของตัวเอง เรียนรู้ที่จะเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ซึ่งดนตรีกับการเคลื่อนไหวจะเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ปฏิสัมพันธ์กับคนรอบตัว รู้จักฟัง และแสดงออกในจังหวะที่เหมาะสม เด็กก็จะมีการพัฒนาประสาทการรับรู้และการเคลื่อนไหวให้มีความสัมพันธ์และแม่นยำมากขึ้นค่ะ

ข้อควรระวังของการเล่นนอกบ้าน

แม้การเล่นนอกบ้านจะมีข้อดีแต่คุณพ่อคุณแม่ก็ควรระวังโดยเฉพาะเรื่องการพลัดหลงกับลูกน้อยด้วยนะคะ และคุณพ่อคุณแม่ควรปฏิบัติตามดังต่อไปนี้ด้วยค่ะ

1. ไม่พาลูกเล็กไปยังที่มีคนพลุกพล่านเกินไปโดยไม่จำเป็น
   
2. ไม่ปล่อยให้ลูกเล้กวิ่งไปมาตำลำพัง แม้จะใกล้บ้านก็ตามค่ะ
   
3. ไม่ทิ้งลูกเล็กไว้กับผู้สูงอายุ ที่อาจดูแลเด็กวัยกำลังซนไม่ไหว
   
4. ไม่ยอมให้ลูกรับของจากคนแปลกหน้า หมั่นสอนลูกน้อยในเรื่องนี้ด้วยค่ะ
   
5. ไม่ให้ใครมารับลูกที่โรงเรียน เว้นแต่จะได้โทรศัพท์บอกคุณครูทุกครั้งที่มีคนมารับแทน
   

ทางแก้คือให้แยกสิ่งที่ไม่ต้องการให้ลูกเอาเข้าปากไว้แต่แรก สามารถให้ลูกน้อยกัดของกินเล่น เช่น ขนมปัง หรือ ยางกัดแช่เย็น ซึ่งยางกัดนี้จะช่วยบรรเทาอาการคันเหงือกของลูกน้อยเมื่อฟันกำลังจะขึ้นด้วยค่ะ

• การประคองคอลูก ใช้มือข้างที่ถนัดจับตรงต้นคอลูก และใช้ฝ่ามือช้อนประคองศีรษะลูกไว้ โดยที่ลูกหันลำตัวเข้าหาคุณ
  
• ป้องกันน้ำเข้าหูขณะสระผม เพียงใช้มือด้านที่ถนัดประคองต้นคอลูกและใช้นิ้วโป้งและนิ้วก้อยของมือด้านเดียวกัน กดพับหูลูกน้อยไว้ แล้วจับหัวลูกให้ต่ำกว่าลำตัวเล็กน้อย เพื่อให้น้ำไหลย้อนลงไปทางหัว ไม่ไหลลงทางลำตัว
  
• ล็อกตัวกันลื่น ใช้แขนข้างที่ถนัดของคุณสอดใต้ศีรษะลูก โดยผ่านตรงช่วงลำคอ ใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือสอดผ่านใต้รักแร้ จับล็อกต้นแขนลูกไว้ ไม่ให้ลูกลื่นหลุดมือคุณเวลาอาบน้ำ
  
• พลิกตัวทำความสะอาดหลัง ใช้มือข้างที่ถนัดล็อกแขนหนึ่งของลูกไว้ โดยให้แขนรองรับลำตัวบริเวณหน้าอกของลูก จะช่วยให้ลูกอุ่นใจมากขึ้นค่ะ
  

- รับฟังลูกอย่างอดทน และตั้งใจ แม้ในช่วงแรก ๆ จะยังไม่เข้าใจภาษา หรือคำพูดที่ลูกใช้ แต่เมื่อลูกรับรู้ว่ามีคนตั้งใจฟังเขา จะเป็นแรงกระตุ้นให้เขาอยากฝึกออกเสียง หรือเปล่งคำพูดใหม่ ๆ มากขึ้น และอย่าเบื่อที่จะตอบคำถามลูก เพราะการขยันตอบคำถามลูกวัยเด็กเล็กก็เพื่อกระตุ้นสมองให้เด็กเป็นคนกล้าคิด ทำให้เกิดวงจรเรียนรู้แบบถาวร

- ให้เวลาลูกตอบสนองหรือตอบคำถาม เพราะต้องไม่ลืมว่าเด็กเล็ก ๆ ต้องการเวลาทำความเข้าใจ เพื่อเรียบเรียงความคิดก่อนที่จะสามารถสื่อสารกับคุณได้ ดังนั้นอย่าใจร้อน เร่งรัด หรือพูดแทน หรือพยายามเติมคำในช่องว่างเวลาที่ลูกพูดกับเรา ควรให้เขาได้พยายามคิด และพูดออกมาด้วยตัวเอง

- พูดคำง่าย ๆ สั้น ๆ และช้า ๆ เพราะในสมองลูกยังมีคำจำกัด อายุเขาต่างจากเรามาก ความเข้าใจในถ้อยคำต่าง ๆ จึงยังมีไม่มาก หากต้องอธิบายอะไรให้ลูกเข้าใจ ต้องปรับประโยคให้ง่าย สั้น ชัดเจน พูดทีละเรื่อง แล้วลูกจะเรียนรู้คำต่าง ๆ ได้รวดเร็ว

- ตอบสนอง และชื่นชมกับความพยายามของลูกที่จะสื่อสารกับเรา ไม่จำเป็นต้องคอยแก้ไขคำพูดที่ลูกพูดผิด แต่สิ่งที่ควรทำคือ ทบทวนคำ หรือประโยคที่ลูกพูดให้ถูกต้อง เช่น ลูกพูดว่า "แม่ไปหลาด" แทนที่จะตำหนิว่า "ไม่ใช่ ๆ ลูกพูดผิด" ควรทวนโยคของลูกด้วยประโยคที่ถูกต้อง คือ "จ้ะ แม่ไปตลาด"

- เล่าให้นิทานให้ลูกฟัง ลองคิดเรื่องขึ้นเอง เด็กเล็กชอบฟังเรื่องที่มีตัวเขาเป็นผู้แสดง หรือเกี่ยวกับเรื่องที่เขาคุ้นเคยในกิจวัตรประจำวัน อ่านหนังสือกับลูกทุกวัน พูดคุยกับเขา อธิบายรูปภาพ สี รูปทรง จำนวน และคำต่าง ๆ ที่ปรากฎอยู่ในหน้าหนังสือ เชื่อมโยงภาพเข้ากับคำ ทั้งนี้ยังสามารถใช้งานศิลปะง่าย ๆ เช่น ปั้นแป้งโด ใช้สีเทียนแท่งโต ๆ วาดภาพขณะที่อ่านหนังสือ และคุยกับลูกไปพร้อม ๆ กันก็ได้

1. ฝึกให้ลูกเล่นเป็นกลุ่ม สิ่งสำคัญ คือ การเปิดโอกาสให้เขาได้เล่นร่วมกับคนอื่น เพราะจะช่วยฝึกให้ลูกรู้จักแบ่งปัน อดทน รอคอย โดยการสลับกันเล่น ซึ่งต้องมีเด็กมากกว่า 1 คน สถานที่อาจจะเป็นสนามเด็กเล่น สนามหน้าบ้าน หรือเล่นภายในบ้านก็ได้

2. สะท้อนอารมณ์ลูกเมื่อเขาเจอปัญหา ลูกอาจมีโอกาสไม่ยินยอมพร้อมใจ เสียใจ หงุดหงิด หรือโดนเพื่อนแกล้งได้ หากได้เล่นกันเป็นกลุ่ม คุณแม่ก็ต้องพูดคุยกับเขา ด้วยการสะท้อนอารมณ์ลูก เช่น หนูเสียใจใช่ไหมคะที่เพื่อนต้องเอาของของเขากลับคืนไป การบอกหรือสอนเขาตรงๆ แล้วสะท้อนอารมณ์กลับไปอย่างเหมาะสม จะช่วยให้ลูกรู้สึกว่าคุณแม่รับรู้ถึงปัญหาของเขา ซึ่งคุณแม่อาจจะเสนอแนวทางให้เขาคิดตามได้ เช่น หนูอยากไปเอาของคืนเลย หรือเอาของชิ้นอื่นไปแลกเปลี่ยนดี หนูอยากให้แม่ช่วยอะไรไหมคะ

3. ให้ลูกรู้จักรับและให้อย่างเหมาะสม ลูกวัย 3 ขวบเริ่มฟังเรารู้เรื่องแล้ว คุณแม่อาจคุยกับเขาว่าของบางชิ้นที่ลูกรักเป็นพิเศษจะไม่แบ่งใครเลยได้ ในขณะที่ของบางชิ้นรักเหมือนกันแต่แบ่งเพื่อนเล่นได้ เพื่อให้เขาแยกแยะได้ว่าของบางอย่างไม่ได้แปลว่าต้องอนุญาตให้ใครยืมได้หมด

4. ไม่เน้นการลงโทษ ไม่ควรตีลูกหรือตำหนิ คุณแม่ควรชมเชยลูกเวลาที่เขารู้จักแบ่งของ แต่ถ้าเขาไม่ยอมแบ่งให้ใครเลย อาจใช้วิธีพูดในเชิงว่า คุณแม่ผิดหวังมากเลยที่หนูไม่แบ่งแบบนี้ เพื่อบอกให้เขารู้ว่าสิ่งที่เขาทำมีผลต่อความรู้สึกของคุณแม่นะ วิธีนี้ไม่หนักหน่วงเท่าการพูดตำหนิ แต่ได้ผลมากกว่า

5. พาหนูทำกิจกรรมจิตอาสา คุณแม่ลองชวนลูกมาเลือกของเล่น หรือเสื้อผ้าที่ไม่ใช้แล้วไปบริจาค นอกจากจะช่วยฝึกให้เขารู้จักแยกแยะของที่จำเป็น และไม่จำเป็นแล้ว ยังช่วยฝึกให้ลูกรู้จักกิจกรรมจิตอาสาที่เขาอาจเข้าใจมากขึ้นเมื่อโตกว่านี้ได้